Lễ hội Hounensai trên đảo Taketomi – Khi thần linh ghé thăm từ biển khơi

Tại một hòn đảo nhỏ bé thuộc tỉnh Okinawa – nơi giáp ranh giữa đất liền Nhật Bản và Đông Nam Á – mỗi mùa hè về, người dân lại long trọng tổ chức một trong những nghi lễ cổ xưa nhất: Hounensai (豊年祭) – lễ hội cầu mùa truyền thống với hơi thở linh thiêng từ biển cả.

Dù quy mô không lớn và ít nổi tiếng hơn lễ hội Tanadui vào mùa thu, Hounensai lại chính là cánh cửa để chạm vào cội rễ của tín ngưỡng dân gian Ryukyu – thứ đã nuôi dưỡng tinh thần của người Okinawa suốt hàng trăm năm.

 

Nghi lễ Hounensai – Cuộc gặp gỡ giữa thần linh và con người

Tên gọi Hounensai có nghĩa đen là “lễ cầu cho một năm mùa màng bội thu”, phản ánh đúng bản chất nông nghiệp của nghi lễ. Trên đảo Taketomi, nơi vẫn giữ nếp sống truyền thống Ryukyu đậm nét, lễ hội này không đơn thuần là biểu diễn hay du lịch, mà là một sự kiện thiêng liêng, sống động, mang tính giao tiếp giữa con người và thần linh.

🗓 Thời gian tổ chức

Lễ hội không diễn ra vào một ngày cố định theo Dương lịch mà được tính theo Âm lịch: ngày Nhâm và Quý thứ hai trong tháng 6 (còn gọi là Mizunoe và Mizunoto). Tức là một năm sẽ có hai lần tổ chức Hounensai – một điểm khá đặc biệt trong văn hóa lễ hội Nhật Bản hiện đại.

 

Yuunkai – Khoảnh khắc đón thần linh từ biển cả

Vào lúc 7 giờ sáng, lễ hội bắt đầu với nghi thức Yuunkai – màn “chào đón các vị thần từ biển”. Các Kamudukasa (thầy tế nữ, thường là những người phụ nữ được chọn lọc theo truyền thống Ryukyu) mặc lễ phục trang nghiêm, tay cầm nhạc cụ, hướng ra biển.

Họ đi đến một tảng đá linh thiêng Niiran-ishi, có hình dáng to như một đứa trẻ, nằm giữa bến tàu Nishisanbashi và biển Kondoi. Theo truyền thuyết, đây là nơi các vị thần bay từ đại dương vào, để ban phước cho làng mạc và vụ mùa sắp tới.

Sau nghi thức triệu thỉnh thần linh, đoàn Kamudukasa quay trở lại làng trong tiếng hát và nhạc lễ. Người dân xếp hàng nghênh đón họ với quạt cọ – một biểu tượng truyền thống, vừa để làm mát, vừa để thể hiện sự kính cẩn với các thế lực thiêng liêng vô hình.

 

Utaki – Những “điểm nối” giữa trời, đất và người

Tiếp theo, các thầy tế thực hiện nghi lễ tại các Utaki (御嶽) – những địa điểm linh thiêng đặc trưng chỉ có ở văn hóa Okinawa, được xem là nơi thần linh cư ngụ. Utaki thường là rừng nhỏ, bụi cây hoặc chỉ đơn giản là một phiến đá nằm yên giữa thiên nhiên. Tuy giản dị nhưng vô cùng thiêng liêng, nơi đây không có tường rào, không mái che – chỉ có gió, nắng và sự hiện diện vô hình của những đấng linh thiêng.

Tại các Utaki, thầy tế dâng lễ vật, đọc lời khấn, và ca hát theo điệu thức cổ Ryukyu. Đó là khoảnh khắc cao trào của Hounensai, khi cầu mong sự che chở, mùa màng thuận lợi, sức khỏe cho dân làng.

 

Taketomi – Nơi thời gian dường như ngừng lại

Lễ hội Hounensai không thể tách rời khỏi không gian đặc biệt của Taketomi – một hòn đảo nhỏ với diện tích chỉ khoảng 5km² nhưng lại mang vẻ đẹp độc nhất vô nhị:

• Những ngôi nhà mái ngói đỏ truyền thống của Vương quốc Ryukyu

• Tường đá vôi bao quanh nhà – không để phòng thủ, mà để tránh gió mạnh

• Đường đi rải cát trắng chói chang, được người dân dọn sạch mỗi sáng

• Hoa râm bụt đỏ và giấy hồng bung nở, tô điểm không gian tĩnh lặng

Dưới ánh mặt trời mùa hè rực rỡ, Taketomi như một cuốn phim màu cổ, nơi quá khứ và hiện tại hòa quyện làm một.

 

Sắc màu tín ngưỡng xưa – Những nghi thức nguyên sơ chưa phai mờ

Không giống những lễ hội đã được thương mại hóa, Hounensai vẫn giữ được tinh thần nguyên bản. Không sân khấu, không âm thanh lớn, không ánh đèn rực rỡ – chỉ có niềm tin, thiên nhiên và con người.

Các nghi thức mang màu sắc shaman giáo rõ nét, là dấu tích của một thời kỳ mà người Okinawa tin rằng vạn vật đều có linh hồn – biển, đá, cây cối, và cả hạt giống trên đồng ruộng.

Tham dự Hounensai, du khách không chỉ đơn thuần là người xem, mà như đang lặng lẽ bước vào một thế giới vô hình, nơi quyền năng thiêng liêng vẫn tồn tại song song với đời sống thường nhật.

 

Tạm kết – Một nghi lễ nhỏ bé cho một niềm tin lớn

Lễ hội Hounensai của đảo Taketomi là minh chứng rằng ngay cả trong một thế giới hiện đại quay cuồng, con người vẫn cần kết nối với điều thiêng liêng, vô hình và vượt khỏi lý trí. Đó có thể là tổ tiên, là tự nhiên, là thần linh hay chính niềm tin sâu thẳm vào sự an lành.

Giữa biển khơi xa xôi của Okinawa, có một hòn đảo nhỏ bé – nơi người ta vẫn dậy từ bình minh để đón thần linh từ biển cả. Và có một lễ hội – không phô trương, không ồn ào – nhưng chứa đựng cả một truyền thống văn hóa sống động, đủ để khiến bất kỳ ai cũng phải dừng bước, lắng nghe và cảm nhận.