Trong văn hóa Nhật Bản, nơi lễ nghi và sự kiềm chế được xem là chuẩn mực ứng xử, việc buông lời chửi rủa hay nói tục thường bị coi là hành động bất lịch sự. Thế nhưng, có một lễ hội đặc biệt ở Nhật mà người ta được phép “xả” hết những lời cay nghiệt mà không bị phán xét — thậm chí còn được khuyến khích. Đó chính là Akutai Matsuri (悪態祭り), hay còn gọi là “Lễ hội chửi rủa”.
Một lễ hội có một không hai
Akutai Matsuri được tổ chức hằng năm vào đầu tháng 12 tại đền Atago, thuộc thị trấn Kasama, tỉnh Ibaraki. Dù mang cái tên kỳ lạ, lễ hội này lại có lịch sử hơn 400 năm, bắt nguồn từ thời Edo (1603–1868).
Trong suốt sự kiện, người dân địa phương cùng du khách sẽ đi rước kiệu linh thiêng qua các con dốc núi. Những người tham gia mang mặt nạ, che kín mặt, và trong suốt cuộc rước, họ được tự do chửi rủa, mắng mỏ, buông lời cộc cằn — điều mà bình thường họ không thể làm trong đời sống hằng ngày.
Mục đích của lễ hội không phải để xúc phạm ai, mà để giải tỏa những cảm xúc tiêu cực, xua tan xui xẻo và cầu cho một năm mới an lành. Trong tiếng Nhật, “akutai” (悪態) có nghĩa là “lời nói độc miệng” hoặc “mắng nhiếc”, nhưng ở đây, nó mang ý nghĩa thanh tẩy và gột rửa tâm hồn.
Từ tục lệ đến nghi lễ
Lễ hội Akutai Matsuri gắn liền với đền Atago — nơi thờ vị thần lửa và bảo hộ khỏi tai họa. Theo truyền thuyết, vào thời xa xưa, người dân tổ chức cuộc rước kiệu lên núi để dâng lễ cho thần, nhưng con đường hiểm trở khiến họ mệt mỏi, bực dọc, và bắt đầu than vãn, la hét, thậm chí chửi thề. Tuy nhiên, họ vẫn đến được đền an toàn, và sau đó mùa màng bội thu, dân làng bình an. Từ đó, người ta tin rằng việc “xả giận” trong lễ rước có thể mang lại điều may mắn.
Trong ngày lễ, 13 “người sứ giả” (được gọi là shinshi) sẽ mang lễ vật lên núi. Trên đường đi, họ bị người dân và du khách ném những lời chửi rủa như một hình thức thử thách, còn họ phải giữ im lặng, không được đáp trả. Ai mắng càng to, càng nhiều, thì càng tin rằng tai ương sẽ theo đó mà tan biến.
“Chửi” cũng là một cách gột rửa
Điều khiến lễ hội trở nên đặc biệt là không ai giận ai sau khi bị chửi. Bởi tất cả hiểu rằng đó là nghi thức giải tỏa, chứ không phải sự thù ghét. Nhiều người Nhật xem đây là dịp hiếm hoi để buông bỏ áp lực công việc, gia đình hay xã hội. Có người còn ví von: “Akutai Matsuri là nơi bạn có thể hét hết những điều không dám nói trong năm.”
Các cụ già, thanh niên, thậm chí cả du khách nước ngoài đều có thể tham gia. Dọc đường rước, người ta còn bán các loại bùa may mắn và đồ lưu niệm hình chiếc mặt nạ, biểu trưng cho việc “che giấu bản ngã” trong khoảnh khắc được tự do nói ra tất cả.
Khi lễ hội trở thành biểu tượng nhân văn
Akutai Matsuri không chỉ là lễ hội “lạ đời” mà còn phản ánh một khía cạnh sâu sắc trong tâm hồn người Nhật: sự cân bằng giữa kiềm chế và giải tỏa. Trong một xã hội coi trọng trật tự và lễ nghi, lễ hội này trở thành “van an toàn” cho cảm xúc, giúp con người tìm lại sự thanh thản sau khi xả hết bực dọc, để đón năm mới với tâm thế nhẹ nhõm.
Có lẽ chính vì thế mà dù đã trải qua hàng trăm năm, Akutai Matsuri vẫn được duy trì, thu hút không chỉ người dân địa phương mà còn cả du khách tò mò muốn trải nghiệm “một ngày được chửi mà không sợ bị chửi lại”.
Akutai Matsuri là minh chứng cho sự linh hoạt và hài hước của văn hóa Nhật Bản — nơi mà ngay cả những điều tưởng chừng “xấu xí” như lời chửi rủa cũng có thể trở thành nghi lễ thanh lọc tâm hồn đầy nhân văn.