KHÁM PHÁ VÙNG ĐẤT ASUKA – CÁI NÔI CỦA VĂN MINH NHẬT BẢN CỔ ĐẠI
Asuka – vùng đất nhỏ nằm ở phía nam cố đô Nara – không chỉ lưu giữ những di sản vật chất độc đáo mà còn là nơi khởi nguyên cho nhiều chuyển biến lớn về tôn giáo, văn hóa và chính trị trong lịch sử Nhật Bản. Một chuyến du hành về nơi đây là hành trình tìm về thời kỳ vàng son của đất nước Phù Tang, khi đạo Phật mới bén rễ, khi những pho tượng đá đầu tiên được tạc dựng, và khi tên gọi “Nhật Bản” lần đầu xuất hiện trên bản đồ thế giới.
Thời kỳ Asuka – Bước ngoặt lịch sử
Thời kỳ Asuka kéo dài từ năm 538 đến 710 – là một trong những giai đoạn có ảnh hưởng sâu sắc nhất đến tiến trình phát triển của Nhật Bản. Cùng với tên gọi Asuka, vùng đất này trở thành trung tâm chính trị và văn hóa dưới thời vương triều Yamato, trước khi thủ đô được chuyển về Heijō-kyō (nay là Nara) vào năm 710 dưới triều Nữ hoàng Genmei.
Đây cũng là thời kỳ đánh dấu sự du nhập của Phật giáo vào Nhật Bản từ bán đảo Triều Tiên – mở ra một làn sóng thay đổi trong kiến trúc, nghệ thuật và tư tưởng. Bên cạnh đó, xã hội Nhật bắt đầu thiết lập hệ thống phân cấp, bản Hiến pháp 17 điều của Thái tử Shōtoku ra đời, và đặc biệt, quốc hiệu “Nhật Bản” (日本) lần đầu tiên được sử dụng thay cho tên gọi cũ “Oa quốc” (倭国).
Chùa Asuka-dera – Khởi nguyên của văn hóa Phật giáo Nhật Bản
Hành trình khám phá Asuka không thể bỏ qua chùa Asuka-dera – một trong những ngôi chùa Phật giáo đầu tiên của Nhật Bản, do quyền thần Soga-no-Umako cho xây dựng vào đầu thế kỷ VII. Đây được xem là biểu tượng tinh thần và kiến trúc tiêu biểu cho thời kỳ Asuka, và cũng là nơi đặt nền móng cho văn hóa “uji-dera” (chùa họ), khi giới quý tộc đua nhau xây chùa cho dòng tộc của mình.
Trong chánh điện hiện vẫn còn tôn trí pho tượng Asuka Daibutsu – tác phẩm điêu khắc Phật giáo cổ xưa nhất còn tồn tại tại Nhật, do nghệ nhân Kuratsukuri-no-Tori đúc vào năm 609. Ông là con trai của một người thợ đến từ vương quốc Bách Tế (Paekche), thể hiện rõ mối giao thoa văn hóa giữa Nhật Bản và Triều Tiên thời kỳ này. Pho tượng, cùng hàng chục pháp bảo quý giá khác, hiện được bảo tồn như bảo vật quốc gia.
Phế tích cung điện Asuka – Dấu tích triều đại Yamato
Không xa chùa Asuka-dera là phế tích của cung điện Asuka – từng là trung tâm quyền lực của các Thiên hoàng như Kenzō và Senka vào đầu thế kỷ VI. Những cuộc khai quật khảo cổ học tại đây đã phát hiện ra nền móng đá, các hàng cột gỗ lớn cùng nhiều hiện vật quý giá bằng đồng, gốm sứ, vàng – cho thấy ảnh hưởng mạnh mẽ của kiến trúc Trung Hoa thời nhà Tùy.
Ngày nay, các hiện vật này được trưng bày tại Bảo tàng Lịch sử Asuka, nơi lưu giữ kho tàng văn hóa vật chất của vùng Asuka-Fujiwara. Trong bảo tàng còn có các tượng đá cự thạch như Ishigami (cao 1,7m) hay Shumisen-seki (cao 2,3m), phản ánh mối liên hệ giữa tín ngưỡng bản địa và Phật giáo mới du nhập.
Ishibutai-kofun – Lăng mộ đá huyền bí
Điểm dừng chân cuối cùng trong hành trình là lăng mộ cổ Ishibutai-kofun, nằm tại làng Asuka-mura. Ngôi mộ được cho là nơi an nghỉ của Soga-no-Umako – nhân vật có ảnh hưởng lớn nhất trong triều đình Yamato thế kỷ VI – người góp công lớn trong việc truyền bá Phật giáo vào Nhật Bản.
Ishibutai-kofun nổi bật với kiến trúc mộ đá đặc trưng: những tảng đá khổng lồ xếp chồng tạo thành một hầm mộ hình chữ nhật, trong đó có tảng đá mái nặng tới 75 tấn. Lăng mộ này được công nhận là Di tích Lịch sử Đặc biệt của quốc gia, thu hút hàng nghìn du khách, đặc biệt là học sinh đến tham quan, học tập.
Không chỉ Ishibutai-kofun, khu vực Kawachi-Asuka còn nổi tiếng với nhiều mộ cổ như Maruyama-kofun (nơi an táng Thiên hoàng Tenmu và Nữ hoàng Jitō), hay Takamatsuzuka-kofun, nổi bật với các bức họa tứ linh trên tường hầm mộ – được đánh giá là báu vật quốc gia hiếm có.
Dấu ấn của một nền văn minh vĩ đại
Văn hóa Asuka không đơn thuần là văn hóa Phật giáo. Nó còn là một nền văn hóa cự thạch độc đáo, nơi những pho tượng đá thần bí trải dài khắp vùng đất cổ, mang trong mình tinh thần bản địa đậm nét hòa quyện cùng luồng tư tưởng Phật giáo nhập thể. Sự dung hợp ấy tạo nên một bản sắc riêng biệt, để lại ảnh hưởng sâu đậm đến tận thời kỳ Nara, Heian sau này.
Ngày nay, khi đứng giữa làng Asuka-mura trong mùa hoa anh đào nở rộ, giữa những đồi cỏ xanh và nắng chiều vàng rực, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp thiên nhiên mà còn cảm nhận được âm vang của lịch sử. Asuka, với bề dày văn hóa hơn 1.400 năm, vẫn tiếp tục kể câu chuyện của mình một cách lặng lẽ, bền bỉ và đầy thiêng liêng.
