Kodomo no Hi – Tết Thiếu Nhi và Khát Vọng Mạnh Mẽ của Người Nhật Gửi Gắm cho Thế Hệ Trẻ

Sở Kiều Diệp Thursday, July, 2025

Mỗi năm khi tháng Năm về, khắp các nẻo đường, mái hiên của Nhật Bản lại rực rỡ sắc màu của những cánh cá chép bay lượn trong gió. Đó chính là biểu tượng sống động nhất cho ngày Kodomo no Hi – Tết Thiếu Nhi Nhật Bản – một ngày lễ tràn đầy yêu thương, niềm vui và khát vọng mà người Nhật gửi gắm đến thế hệ tương lai.

Một ngày lễ của truyền thống và hy vọng

Kodomo no Hi (こどもの日), được tổ chức vào ngày 5/5 hằng năm, là một trong bốn ngày lễ chính của chuỗi Tuần lễ Vàng (Golden Week) – kỳ nghỉ dài nhất trong năm của người Nhật. Tuy nhiên, ít ai biết rằng ngày lễ này có nguồn gốc sâu xa từ Tiết Đoan Ngọ – Tango no Sekku (端午の節句), một nghi lễ truyền thống chịu ảnh hưởng của văn hóa Trung Hoa, đã được Nhật Bản tiếp nhận và bản địa hóa từ thế kỷ thứ 8.

Khởi điểm là ngày cầu nguyện cho sức khỏe và sự trưởng thành của các bé trai, Kodomo no Hi ngày nay đã trở thành ngày lễ quốc gia dành cho tất cả trẻ em, phản ánh tinh thần bình đẳng giới và sự phát triển toàn diện của xã hội Nhật Bản hiện đại. Đây cũng là ngày mà người lớn bày tỏ lòng biết ơn đối với vai trò của trẻ nhỏ trong gia đình và xã hội.

Lá xương bồ, bánh truyền thống và sự kết nối với thiên nhiên

Nhật Bản vốn nổi tiếng với triết lý sống hòa hợp cùng thiên nhiên. Và Kodomo no Hi chính là một ví dụ tiêu biểu. Vào ngày này, trẻ em – đặc biệt là bé trai – sẽ được tắm nước nóng nấu từ lá xương bồ (Shobu). Theo quan niệm dân gian, hương thơm từ loài cây này giúp trừ tà, đẩy lùi bệnh tật, và với hình dáng như thanh kiếm, nó cũng biểu tượng cho tinh thần thượng võ.

Không thể thiếu trong ngày lễ này là hai món bánh đặc trưng:

Kashiwa Mochi – bánh mochi nhân đậu đỏ bọc trong lá sồi, biểu tượng cho sự bền bỉ và phát triển bền vững, bởi cây sồi không rụng lá cũ trước khi ra lá non.

Chimaki – bánh nếp gói trong lá tre, đại diện cho sự trường thọ, thuần khiết và thành công.

Những món ăn này không chỉ ngon mà còn mang thông điệp nuôi dưỡng cả về thể chất lẫn tinh thần cho trẻ nhỏ.

Những chiến binh thu nhỏ – Musha Ningyo và tinh thần Samurai

Một điểm độc đáo khác của Kodomo no Hi là việc trưng bày búp bê võ sĩ – Musha Ningyo (武者人形) trong gian thờ Tokonoma của mỗi gia đình. Những búp bê này không đơn thuần là vật trang trí, mà là hình tượng thu nhỏ của những chiến binh Samurai dũng cảm – biểu trưng cho ý chí, lòng dũng cảm và sức mạnh tinh thần.

Phổ biến nhất là các hình tượng:

Kintaro – cậu bé có sức mạnh phi thường,

Momotaro – anh hùng dân gian với tấm lòng dũng cảm,

Shoki – người trừ tà trong truyền thuyết.

Những búp bê này được kỳ vọng sẽ truyền cảm hứng sống mạnh mẽ và tích cực đến các bé trai trong gia đình.

Cá chép Koinobori – Lá cờ mang ước nguyện hóa rồng

Không thể nhắc đến Kodomo no Hi mà không nói đến Koinobori (鯉のぼり) – những lá cờ hình cá chép bay phấp phới trên bầu trời. Dựa trên truyền thuyết Trung Hoa cá chép vượt vũ môn hóa rồng, hình ảnh cá chép thể hiện khát vọng vươn lên, vượt qua thử thách, gặt hái thành công.

Thông thường, một cây tre sẽ treo:

Một cá chép đen (Magoi) tượng trưng cho cha,
Một cá chép đỏ (Higoi) tượng trưng cho mẹ,
Và một hoặc nhiều cá chép xanh, hồng… đại diện cho số lượng con trong gia đình.

Dù đã bước sang thời hiện đại, nhiều gia đình vẫn duy trì tập tục treo Koinobori như lời nguyện cầu âm thầm gửi đến con trẻ.

Từ Tango no Sekku đến Kodomo no Hi – Dấu ấn chuyển mình của xã hội Nhật

Năm 1948, Chính phủ Nhật chính thức đổi tên Tango no Sekku thành Kodomo no Hi, đưa ngày này vào danh sách ngày nghỉ lễ toàn quốc. Tuy tên gọi và mục đích đã mở rộng cho mọi trẻ em, nhưng những phong tục truyền thống như tắm lá Shobu, ăn Kashiwa Mochi, treo Koinobori và bày Musha Ningyo vẫn được duy trì gần như nguyên vẹn, phản ánh nỗ lực hài hòa giữa hiện đại và truyền thống.

Ngày lễ này không chỉ là thời gian để nghỉ ngơi và vui chơi, mà còn là dịp để tái khẳng định mối liên kết giữa gia đình, xã hội và thế hệ tương lai.

Một thông điệp bền bỉ cho tương lai

Trong nhịp sống hiện đại đầy áp lực, Kodomo no Hi vẫn giữ vững vai trò là ngày hội của hy vọng. Dù là hình ảnh cá chép kiên cường, những chiếc bánh mang hương vị quê hương, hay búp bê Samurai trầm mặc, tất cả đều cùng thắp lên một ước vọng chung: trẻ em lớn lên khỏe mạnh, có lý tưởng sống và tinh thần không khuất phục trước nghịch cảnh.

Với Nhật Bản, Kodomo no Hi không chỉ là ngày dành cho trẻ em, mà còn là ngày của lòng biết ơn, của sự vun đắp tương lai và tiếp nối truyền thống – một ngày lễ mà bất cứ ai, dù là trẻ nhỏ hay người lớn, cũng đều có thể tìm thấy niềm vui và ý nghĩa.